Sắt là một khoáng chất quan trọng hỗ trợ một số chức năng sinh lí trong cơ thể. Hầu hết trẻ sinh đủ tháng được sinh ra với lượng sắt đầy đủ, kéo dài từ 4 đến 6 tháng. Nhưng khi em bé lớn lên, lượng sắt dự trữ cạn kiệt và trẻ nhỏ sẽ cần thức ăn dặm để đáp ứng nhu cầu sắt của mình. Tập trung vào các loại thực phẩm giàu chất sắt cho trẻ mới biết đi để đảm bảo các yêu cầu được đáp ứng.
Có hai loại sắt được tìm thấy trong thực phẩm – sắt động vật và sắt thực vật. Sắt heme có trong thực phẩm có nguồn gốc động vật, chẳng hạn như thịt, gia cầm và hải sản. Sắt non-heme đến từ các nguồn thực vật, chẳng hạn như rau, ngũ cốc và các loại đậu. Hầu hết trẻ sơ sinh khỏe mạnh và trẻ mới biết đi ăn một chế độ ăn uống cân bằng đều nhận được đủ chất sắt từ chế độ ăn uống của chúng. Tuy nhiên, nếu bạn không chắc liệu trẻ nhà mình có được cung cấp đủ chất sắt hay không, hãy hỏi ý kiến bác sĩ nhi khoa là điều quan trọng để ngăn chặn bất cứ sự thiếu hụt nào.
Trẻ trong độ tuổi ăn dặm cần bổ sung bao nhiêu sắt?
Theo Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP), trẻ nhỏ từ 6 đến 12 tháng tuổi cần 11mg sắt mỗi ngày. Trẻ mới biết đi từ một đến ba tuổi cần 7 miligam sắt mỗi ngày. Một số các loại thực phẩm giàu chất sắt mà trẻ sơ sinh và trẻ mới biết đi nên ăn là cây họ đậu, thịt gia cầm, thịt, ngũ cốc, các loại hạt và rau lá màu xanh.
Sắt thực vật ít được cơ thể hấp thụ hơn so với sắt động vật. Tiêu thụ thực phẩm giàu vitamin C cùng với thực phẩm không chứa sắt giúp tăng cường khả năng hấp thụ và tăng sinh sắt. Một số thực phẩm giàu vitamin C là cam, súp lơ, ổi, kiwi, cà chua và khoai tây.
Tại sao trẻ trong độ tuổi ăn dặm lại cần đến chất sắt?
Sắt là một khoáng chất thiết yếu cần thiết để sản xuất hemoglobin, một loại protein thiết yếu vận chuyển oxy từ phổi đến các mô và carbon dioxide từ các mô đến phổi. Bên cạnh đó, sắt tạo điều kiện cho:
- Sản xuất myoglobin: Myoglobin là một loại protein hiện diện chủ yếu trong các cơ vân, cung cấp cho chúng màu đỏ đặc trưng. Cơ thể sử dụng myoglobin để liên kết, vận chuyển, vận chuyển và lưu trữ oxy trong cơ. Bên cạnh đó, sắt hỗ trợ sự trao đổi chất của cơ bắp và sự phát triển của các mô liên kết khỏe mạnh.
- Sản xuất năng lượng: Tế bào yêu cầu các enzym chứa sắt để chuyển đổi năng lượng từ thức ăn ăn vào thành ATP (Adenosine Triphosphate). ATP, còn được gọi là “tiền tệ năng lượng” của tế bào, là nguồn năng lượng chính của cơ thể.
- Phát triển thần kinh: Sắt được coi là một chất dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển thần kinh khỏe mạnh ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Nghiên cứu cho thấy thiếu sắt trong giai đoạn bào thai hoặc trong thời kì sơ sinh có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển nhận thức, thể chất, cảm xúc xã hội và sinh lí thần kinh.
Bên cạnh đó, sắt giúp tổng hợp ADN, điều chỉnh nhiệt, miễn dịch và sản xuất một số hormone. Tiêu thụ không đủ sắt sẽ làm tăng nguy cơ mắc IDA (thiếu máu do thiếu sắt).
Thiếu sắt và thiếu máu do thiếu sắt (IDA) là gì?
Thiếu sắt là tình trạng một người có lượng sắt trong cơ thể thấp. Nếu không được chăm sóc, sự thiếu hụt có thể trở nên trầm trọng, dẫn đến thiếu máu do thiếu sắt (IDA). IDA là trạng thái trong đó nồng độ hemoglobin giảm xuống mức dưới mức tối ưu.
Khi không có đủ lượng hemoglobin, cơ thể không sản xuất đủ tế bào hồng cầu, dẫn đến thiếu máu. Trẻ mới biết đi tiêu thụ nhiều sữa bò cùng với lượng sắt không đủ có nguy cơ mắc bệnh thiếu máu do thiếu sắt.
Lưu ý: Thực phẩm chứa canxi được tiêu thụ cùng với thực phẩm giàu sắt có thể cản trở sự hấp thụ sắt thực vật khoảng 50%.
Các dấu hiệu và triệu chứng của IDA ở trẻ nhỏ là gì?
Sau đây là các dấu hiệu và triệu chứng của IDA phát triển dần dần:
- Da nhợt nhạt, vàng vọt đặc biệt là quanh móng tay và mí mắt
- Móng tay giòn cong vào trong như cái thìa
- Nứt khóe miệng
- Sưng hoặc đau lưỡi
- Tính khí thất thường và cáu kỉnh
- Không có khả năng tập trung trong thời gian dài hơn
- Thường xuyên mệt mỏi và kiệt sức
- Ăn mất ngon
- Tim đập nhanh
- Lá lách to
- Rối loạn ăn uống.
Trong trường hợp nặng, IDA có thể dẫn đến những bất thường không thể đảo ngược của các chức năng hành vi và não. Nếu bạn quan sát thấy bất cứ triệu chứng nào liên quan đến IDA ở trẻ nhà mình, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ nhi khoa.
Trẻ trong độ tuổi ăn dặm có cần bổ sung thêm sắt không?
Hầu hết các trẻ khỏe mạnh có thể thu sắt từ một chế độ ăn uống cân bằng tốt chứa thực phẩm giàu chất sắt. Tuy nhiên, nếu con bạn thể hiện sự thiếu hụt sắt, bác sĩ có thể kê toa bổ sung sắt.
Hãy nhớ rằng, cũng giống như thiếu sắt, thừa sắt có thể dẫn đến các biến chứng về sức khỏe. Do đó, hãy cho trẻ uống thuốc bổ sung sắt theo chỉ định của bác sĩ.
10 Thực phẩm giàu sắt tốt nhất cho trẻ trong độ tuổi ăn dặm
Dưới đây là danh sách các loại thực phẩm giàu chất sắt mà bạn có thể thêm vào chế độ ăn uống của trẻ theo cách phù hợp với lứa tuổi để có đủ lượng sắt cần thiết.
- Hải sản
Hải sản chứa nhiều loại thực phẩm, chẳng hạn như cá, động vật có vỏ, sò, trai và tôm. Những thực phẩm này rất giàu protein nạc chất lượng cao và các vi chất dinh dưỡng, chẳng hạn như sắt, iốt và selen.
- Ngũ cốc
Bột yến mạch, gạo và ngũ cốc hạt nảy mầm là một vài lựa chọn bạn sử dụng để chế biến các công thức nấu ăn ngọt và mặn ngon.
- Thịt nạc và thịt gia cầm
Đây là một trong những nguồn giàu chất sắt, tương đối dễ tiêu hóa cho trẻ lớn hơn và trẻ mới biết đi. Gà không da, thịt lợn,… là những lựa chọn tốt để thử.
- Trứng
Trứng nguyên quả là nguồn cung cấp protein chất lượng cao và vi chất dinh dưỡng, chẳng hạn như sắt, folate, vitamin A và vitamin D. Một quả trứng nấu chín hoàn toàn chứa 1,68mg sắt. Trẻ mới biết đi có thể gặt hái những lợi ích dinh dưỡng của trứng bằng cách tiêu thụ các công thức nấu ăn toàn bộ trứng.
- Rau lá xanh
Rau bina, cải xoăn, rau cải xanh, rau muống và bông cải xanh là những nguồn cung cấp sắt và các chất dinh dưỡng quan trọng khác, chẳng hạn như vitamin A, folate và các hợp chất hoạt tính sinh học.
- Trái cây
Trái cây tươi theo mùa, chẳng hạn như dưa hấu, táo, mơ tây, lựu, dâu tây, dâu tằm và nho đen, là một số thực phẩm giàu chất sắt mà trẻ có thể tiêu thụ hàng ngày. Bạn có thể thêm trái cây vào các công thức nấu ăn khác nhau hoặc cho trẻ ăn như vậy. Bên cạnh sắt, những loại trái cây này có thể cung cấp chất xơ, vitamin, khoáng chất và các chất phytochemical giúp tăng cường sức khỏe.
- Các loại hạt
Hạt bí ngô, hạt óc chó, chia là nguồn cung cấp chất sắt dồi dào cho trẻ mới biết đi. Bạn có thể tán bột những hạt này và thêm chúng vào các món ăn khác nhau, chẳng hạn như súp , ngũ cốc, sinh tố.
- Ngũ cốc nguyên hạt
Ngũ cốc nguyên hạt, chẳng hạn như gạo, lúa mì nguyên hạt, gạo lứt, rau dền, hạt quinoa,… là nguồn cung cấp chất sắt tốt, cung cấp chất xơ, vitamin B và các hợp chất hoạt tính sinh học. Bạn có thể chuẩn bị một số công thức nấu ăn ngon và lành mạnh trong các bữa ăn bằng ngũ cốc nguyên hạt và các sản phẩm của chúng, chẳng hạn như bánh mì, ngũ cốc và mì, cháo. Thêm nhiều rau, trái cây, quả và hạt theo mùa để nâng cao hương vị, kết cấu và giá trị dinh dưỡng của công thức nấu ăn.
- Các loại đậu
Một số loại đậu giàu chất sắt mà bạn có thể thêm vào chế độ ăn hàng ngày của trẻ là đậu tương, đậu đen, đậu tây, đậu xanh, đậu lăng và đậu Hà Lan.
- Hạnh nhân
Hạnh nhân, hạt điều, hạt thông, quả óc chó, macadamia và hazelnut có thể cung cấp một lượng chất sắt mỗi khẩu phần. Bạn có thể cho trẻ ăn thô, rang, sữa hạt, sữa chua, sinh tố,…
Đọc thêm: Mẹ 9x thành công với cách kích sữa lạ
Tuyệt chiêu để sữa mẹ đặc mát – bé tăng cân
5 Điều bạn chưa biết về giấc ngủ của trẻ sơ sinh
Tư vấn trực tiếp: Facebook hoặc Hotline: 094 1800 797
